Radyant Projelendirme Esasları

Radyant Sistemler İçin Isıl Kayıpların Belirlenmesi

Isıl kayıp hesapları, radyant sistem uygulanacak mahaller için, konvansiyonel sistem için yapılan ısı kaybı hesabına benzerlik gösterir. Türk Standartlarında ifade edildiği şekilde dış duvar, çatı ve pencerelerden iletimle olan ısı kaybı hesabı tıpkı konvansiyonel sistemlerde olduğu gibi yapılır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, çatı civarında iç ortam hava sıcaklığı,ortam sıcaklığından 5°C fazla alınırken konvansiyonel sistemlerde çatı bölgesindeki sıcaklığın ortam sıcaklığından 20 hatta 30°C daha fazla olmasıdır.

Radyant sistemler genellikle çok büyük hacimlerde uygulandığı için enfiltrasyon kaybı yerine hava sızıntısı ısı kaybı hesabı yapılır. Bu tip büyük binalarda çatı ve duvar birleşmeleri, köşeler, pencere doğraması ve duvar arasındaki sızıntılar, enfiltrasyon ısı kaybı hesabı ile bulunandan çok daha büyük bir ısı kaybına neden olurlar. Buna göre, 1 saat içinde bina hacmindeki havanın ne kadarının değişebileceği önemlidir. Teorik bir hesap esası olmayan hava sızıntısı ısı kaybı faktörü bina yeri, korunma durumu, kapıların açık kalma süresine göre tecrübe ile tayin edilir. Ancak çok genel olmak üzere bu faktör orta düzeyde hava sızıntısı olduğu düşünülen binalar için 0,3 civarında alınabilir.

Ayar faktörleri

Radyant sistem tatbikinde farklı olarak iki faktör gözönünde tutulur:

• R.A.F. (Radyant Ayar Faktörü)
• Y.A.F. ( Yükseklik Ayar Faktörü )

R.A.F. (Radyant Ayar Faktörü)

Isıtıcının verimine göre ısıl gücün tekrar gözden geçirilerek azaltılması gereklidir. Bu, azaltma sonucunda hesap değerlerinden daha az ısıtma yapılacağı anlamına gelir. Ancak yapılan uygulamalar göstermiştir ki R.A.F. uygulanmayan hesap ile elde edilen ısıtma o hacim için fazla gelmekte ve ilk yatırım masrafının artmasının yanısıra ısıtıcıların kısa süre çalışıp uzun süre durması söz konusu olmaktadır. Oysa ilk yatırım maliyeti açısından ısıtıcı sayısının azalması istenen bir durumdur. Bunun yanında ısıtma yükü az geldiğinde sistemin daha uzun süre devrede kalması ve kısa süre durması ya da sürekli çalışması mümkün olduğundan R.A.F. ile düşürülen ısıtıcı sayısı ısıtma açısından bir yetersizlik teşkil etmez. yakıcı verimini göstermek üzere;

• η > % 90 ise R.A.F ‘a göre ısıl güç % 20 azaltılır.
• η <= % 90 ise R.A.F ‘a göre ısıl güç % 15 azaltılır.

Yükseklik Ayar Faktörü (Y.A.F.)

Radyant ısıtıcıların etiket güçleri 6 m. yüksekliğe monte edilmeleri halinde elde edilebilecek ısıl gücü ifade etmektedir. Sistemin kurulması planlanan mahal 6 m. ‘den yüksekse ısıl gücün hesabedilen değere göre arttırılması gereklidir. Bu durum Y.A.F. ile gözönüne alınır. 6 m.’den daha yüksek mahallerde 6 m.’den sonraki her metre için kurulu ısıl güç % 3,5 oranında arttırılır.

Sistem Seçimi

Radyant ısıtmanın uygulanacağı mahale göre sistemin şekli belirlenir. Buna etki eden faktörler; kreyn rayları, elektrik kabloları, kolonlar ve sütunların yerleri, insanların çoklukla bulunduğu bölgeler, pencerelerin yerleri gibi konstrüksyonu kısıtlayan ve ısıl kayıpları arttırabilecek hususlardır.

Sistem seçiminde büyük güçte az sayıda ısıtıcı alınabileceği gibi küçük güçte çok sayıda ısıtıcı da alınabilir. Doğal olarak çok sayıda küçük güçte ısıtıcı daha homojen bir radyant şemsiye meydana getirecektir. Ancak vakum pompası ve brülör sayısındaki artışlar da gözönünde tutulduğunda böyle bir seçimin ekonomik olmayacağı ortadadır. Dolayısıyla radyant şemsiye homojenliği ve ısıtıcı sayısı yani ekonomiklik arasında uygun denge kurulmalıdır. Sistemin uygulanacağı mahal için değişik güçlerde ısıtıcı kullanılması halinde, ekonomiklik ve homojen ısınma analizi çok iyi yapılmalı, buna göre hangi güçte ısıtıcı kullanılacağına karar verilmelidir.

Radyant ısıtma uygulanacak mahaller için bir önemli husus da ısıtıcıların nasıl yerleştirilmesi gerektiğidir. Isıtıcı yerleştirmede dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:

1. Isıtıcıdan çıkan ışınlar 120° tepe açılı bir üçgen prizma içini ısıtırlar. Buna radyant şemsiye denir. Mahal yüksekliğine göre şemsiyelerin birbirlerinin projeksiyon alanlarına fazlaca girişmemeleri ( 1 m.’ den fazla ) sağlanmalıdır.
2. Radyant şemsiyenin binanın her tarafında homojen olması sağlanmalıdır.
3. Işınların soğuk duvarlara gelmesi önlenmelidir. Yani ısıtıcılar duvarlara dik olursa bu duvarlardaki ısı kaybına, direk ısıtmadan doğan fazlalık eklenmemiş olur.
4. Camlar enfraruj ışın almamalıdır. Zira cam ışını dışarı geçirir.
5. Enfraruj kontrollü cihazların (C.N.C. tezgahlar gibi) yüksek yoğunluklu ışınlardan etkilenme olasılığı vardır. Bu tip cihazların optik sensorlarının şemsiye içinde kalmaması tercih edilir.
6. Mahalin özel durumları gözönüne alınmalıdır. Örneğin sık sık gece vardiyasına kalınan bir bölgeyi ısıtan cihaz gerektiğinde müstakil olarak çalıştırılabilmelidir